Bebeğin 0-1 Yaş Döneminde Büyüme ve Gelişme Özellikleri

Büyüme ve gelişme bir bireyin yaşamı boyunca meydana gelen bir çok değişiklikleri ifade eder. Bu değişim bebekte hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir. Olgun olmayan davranışlardan-olgun davranışlara, basit becerilerden-karmaşık becerilere, bağımlı hareketlerden-bağımsız hareketlere doğru giden bir gelişim ve değişim izlenmektedir.

Doğumdan sonraki ilk bir yıl bebeğin büyüme ve gelişmesinin çok hızlı olduğu ve genelde ilklerin yaşandığı bir dönemdir. Bebeğin ilk gülümsemesi, ilk yakalaması, ilk adımı, ilk ayrılma endişeleri, ilk sözcüğü, ilk duruşu gibi özellikler bu dönemde yaşanmaktadır.

Büyüme-Gelişme;

Bebeğin yaşının ilerlemesi ile vücut yapısı ve fonksiyon görme kapasitesi giderek artar. Örneğin, bebek, doğduğu zaman uzun bir süre başını dik tutamazken, ikinci ayın sonunda başını dik tutmaya, 5nci ayda destekli - 7nci ayda ise desteksiz oturmaya başlar.

Bebeğin fiziksel gelişimi; vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş ve göğüs çevresi ölçümleri ile yapılmakta, beyinin fonksiyonel gelişiminin takibi ise psikologlar tarafından uygulanan zeka testleri ile yapılmaktadır.

Büyüme Gelişme Sürecini Yönlendiren Kurallar:

Büyüme ve gelişim hızı, çocuğun içinde bulunduğu gelişim dönemine göre farklılıklar göstermektedir. Örneğin, doğumdan önce ve doğum sonrası bir yaşına kadar olan dönemde, çocukların büyüme ve gelişmeleri çok hızlıdır. Bunun yanında 9-10 yaşlarında yavaşlama ve gençlik döneminde ise yeniden hızlandığı görülür.
Büyüme ve gelişme sürecinde, belirli bir yön ve sıra vardır. Bu yön ve sıra düzeni, baştan ayağa ve merkezden uçlara doğru olmaktadır. Çocuk, kol ve bacaklarından önce başını kontrol etme becerisini kazanır. Başı kontrol eden ense kaslarının ve sinirlerin olgunlaşması ile başını dik tutulmaya başlar. Sonra sırası ile sırt ve bel kasları, kalça ve bacak kasları olgunlaşmaktadır. Sonuç olarak çocuk başını kontrol etmeyi öğrenmeden-oturmayı, oturmayı öğrenmeden-ayakta durmayı ve yürümeyi beceremez.
Gelişim süreci; bağımlı davranıştan bağımsız davranışa doğru bir gelişim göstermektedir. Bebeğin bütün ihtiyacı önceleri bakımını yapan kişi tarafından karşılanırken, bebek büyüdükçe kendisi de bakıma katılmaktadır. Örneğin, doğduğu zaman sadece annesi tarafından beslenirken, 8-9 aylık bebek eline verilen besinleri yiyebilir.
Büyüme ve gelişme organ ve sistemlerde farklı olarak kendini göstermektedir. Vücudun bazı dokuları daha çabuk ve daha hızlı gelişirken, bazı dokular daha yavaş gelişim gösterir. Örneğin, çocuğun beyin gelişimi gebeliğin son aylarında ve doğumdan sonraki ilk aylarda çok hızlı olmakta, üreme sisteminin büyüme ve gelişmesi ise 10-12 yaşlardan sonra hızlanmaktadır.
Büyüme ve gelişme sürecinde çocuklar arasında da bireysel farklılıklar görülmektedir. Her çocuk genetik yapısına bağlı olarak kendine özgü bir gelişime sahiptir. Aynı zamanda doğan çocuklar arasında vücut yapısı, büyüme ve gelişme gibi özellikler açısından büyük farklılıklar görülebilir. Bu nedenle, büyüme ve gelişme alt ve üst sınırların herkes tarafından bilinmesi gerekir. Çocuğun büyüme ve gelişmesi; genetik yapıya, beslenmeye, çevresel faktörlere, çocuğa verilen uyaranlara alınan tepkiler göre değişiklikler göstermektedir. Yapılan incelemede normalin dışında olan çocuklar zaman kaybetmeden uzmanı ile görüşülmelidir.

Bebeğin Büyüme ve Gelişiminin Takibi:

Bebeğin boyu, ağırlığı, baş ve göğüs çevresi düzenli olarak yaşına uygun aralıklarla sağlık kuruluşunda takip ettirilerek ölçümlerin sonuçları, büyüme-gelişme tablosunda kaydettirilmelidir. Büyüme-gelişme tablosuna girilen verilerle oluşturulan grafik üzerinde yapılan ölçüm sonucu kaydedilen eğrilerin göstereceği trend doğrultusunda uzman tarafından bir değerlendirme yapılır.

Doğumdan Sonra Bebekle İlgili fiziksel gelişim değerlendirmeleri

Baş Çevresi: Zamanında doğan bebeklerde baş çevresi, 33-35.5 cm arasındadır. İlk 3 ayda ayda 2 cm, 3-6 ayda ayda 1 cm, 6-12 ayda ise ayda 1 cm. genişler.

Ağırlık: Normal bir bebeğin doğum ağırlığı 3000-3.500 gram,(ortalama 3200gr.) dır. Yenidoğan bebek, doğumdan sonra ilk hafta içinde kilo kaybeder. Ancak 2nci haftada ise doğum kilosuna yeniden ulaşır. Bebek; ilk 6 ayda günde 20-30 gr, haftada 150-250 gr. ortalama 200 gr. alır. İlk 6 aydan sonra bebeğin kilo alması azalır ve günde 15-20 gr., haftada 100- 200 gr. (ortalama 150 gr) alır. İlk altı ayda doğum ağırlığının iki katına, bir yaşında ise üç katına ulaşmaktadır.

Boy: Yenidoğan bebek ortalama 51cm.dir. İlk 6 ay; ayda yaklaşık 2.5 cm uzar, 6-12 aylar arasında boy uzaması biraz yavaşlar ve yaklaşık olarak ayda 1.25 cm, bir yaşına kadar ise yaklaşık 24 cm. uzamaktadır.

Diş: Kesici dişlerin 6ncı ayda, yan kesici dişlerin 8nci ayda çıkması beklenir. Çocuğun diş gelişimi incelendiğinde; 1 yaşına gelince 8 süt dişi, 3 yaş civarında ise 20 süt dişinin olması gerekir.

Bebek 1 yaşına geldiği zaman baş çevresi; 47 cm., boy; 76 cm. ve ortalama 10 kg. olması beklenir.

Benzer Yazılar